การให้บริการวิชาการของศูนย์ฯ

กิจกรรมการฝึกอบรม สาธิตและถ่ายทอดโนโลยีด้านไหมอีรี่

โครงการฯ ได้ดำเนินงานด้านการฝึกอบรม สาธิตและถ่ายทอดเทคโนโลยีด้านไหมอีรี่ ดังนี้:

1.   การอบรมเชิงปฏิบัติการ “การต้มลอกกาวและปั่นเส้นไหมอีรี่”

       ในวันที่ 12-13 กุมภาพันธ์ 2553 ได้ทำการอบรมเชิงปฏิบัติการให้กับนักเรียนจำนวน 18 คน เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/2 โรงเรียนบ้านกาดวิทยาคม อำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่ ในการอบรมครั้งนี้ประกอบด้วยการบรรยายกระบวนการเลี้ยงไหมอีรี่ การผลิตเส้นด้ายไหมอีรี่ด้วยการปั่นเส้นโดยใช้เครื่องปั่นด้าย MC ขั้นตอนการต้มลอกกาวและปั่นเส้นไหมอีรี่ รวมทั้งแนะนำส่วนประกอบ วิธีการใช้ และการบำรุงรักษาเครื่อง MC พร้อมทั้งสาธิตและฝึกปฏิบัติการปั่นเส้นไหมอีรี่ด้วยเครื่อง MC

 

2. การสาธิตการดึงเส้นออกจากรังไหมอีรี่ด้วยวิธีการสาว พาเกษตรกรเครือข่ายผู้เลี้ยงไหมอีรี่และผู้ผลิตเส้นจากจังหวัดต่างๆ ในภาคเหนือ ดูการดึงเส้นใยไหมอีรี่ออกจากรังด้วยการสาวด้วยเครื่องจักรขนาดเล็ก ซึ่งเป็นผลงานของโครงการวิจัย “การสร้างและพัฒนาเครื่องจักรเพื่อการผลิตเส้นไหมอีรี่” โดยมีคุณศุภชัย กมลทิพย์ เป็นหัวหน้าโครงการ ในวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2554 ที่มหาวิทยาลัยขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น และดูการดึงเส้นใยไหมอีรี่จากรังด้วยการสาวด้วยเครื่องสาวพื้นบ้าน ที่อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น

                       

 

3. วันที่ 8-9 ธันวาคม 2554  ฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการเรื่อง “การต้มลอกกาวและปั่นเส้นไหมอีรี่”ที่โรงเรียนเจดีย์หลวงพิทยา อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย มีนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 และ 2 เข้าอบรม 100 คน ในการฝึกอบรมมีการบรรยายเรื่องการเลี้ยงไหมอีรี่และการผลิตเส้นด้ายไหมอีรี่ และการฝึกปฏิบัติเรื่องการต้มลอกกาวไหมอีรี่ การปั่นเส้นไหมอีรี่โดยใช้เครื่องปั่นด้าย MC แนะนำส่วนประกอบและวิธีการใช้/การบำรุงรักษา MC สาธิตการเหยียบ ฝึกปฏิบัติปั่นเส้นไหมอีรี่ด้วย MC

4. วันที่ 22 ธันวาคม 2554  ฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการเรื่อง “การต้มลอกกาวและปั่นเส้นไหมอีรี่”ณ โรงเรียนบ้านกาดวิทยาคม อำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่ มีนักเรียนเข้าร่วมอบรม 14 คน เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ทำการฝึกอบรมเช่นเดียวกับที่โรงเรียนเจดีย์หลวงพิทยา อ.แม่สรวย จ.เชียงราย

 

5. วันที่ 25-27 ธันวาคม 2554 อาจารย์นิตยา มหาไชยวงศ์ ผู้วิจัยและคุณนิทัศน์ จันทร เกษตรกรเครือข่ายผู้เลี้ยงไหมอีรี่ บ้านทัพคล้าย ได้รับเชิญจาก Institute of Environment Rehabilitation and Conservation (ERECON Headguarter) ประเทศญี่ปุ่น ให้ไปฝึกอบรมการต้มลอกกาวและปั่นเส้นไหมอีรี่ ให้กลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลังจำนวน 6 คน ที่บ้าน Wat Chas และ Roung Kor อำเภอเพรย์ชอร์ จังหวัดกำปงจาม ประเทศกัมพูชา ซึ่งเป็นพื้นที่ที่สถาบันฯ ดังกล่าวได้ส่งเสริมการปลูกมันสำปะหลังเพื่อรักษาสภาพแวดล้อม และเลี้ยงไหมอีรี่เพื่อเสริมรายได้ ผู้วิจัยได้เป็นวิทยากรถ่ายทอดกระบวนการต้มลอกการังไหม แนะนำวิธีการยีฟูรังไหมและปั่นเส้นไหมอีรี่ การดูแลรักษาเครื่องปั่นเส้นด้าย MCและการใช้เครื่องอย่างถูกวิธี พร้อมกับให้ผู้เข้าอบรมฝึกปั่นเส้นไหมอีรี่ ซึ่งพบว่าเกษตรกรชาวกัมพูชาทั้ง 5 คนมีทักษะดีและจะสามารถปั่นเส้นได้ดีถ้าได้ฝึกปฏิบัติมากขึ้น

นอกจากการปั่นเส้นไหมอีรี่แล้วทางกลุ่มยังสนใจเรื่องการย้อมสีธรรมชาติ ซึ่งอาจจะเป็นความร่วมมือกันต่อไป หลังจากที่ทางกลุ่มมีความสามารถทำการปั่นเส้นไหมอีรี่ได้ดีแล้ว

    

 

6.    วันที่ 25 เมษายน 2555  ร่วมจัดฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง “การถนอมอาหารดักแด้ไหมอีรี่” โดยมี ดร. สิริชัย ส่งเสริมพงษ์ อาจารย์ประจำภาควิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการอาหาร คณะอุตสาหกรรมเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มีการบรรยายและฝึกปฏิบัติการแปรรูปไหมอีรี่เป็นผลิตภัณฑ์ดักแด้ไหมอบแห้งบรรจุถุงอลูมินัมฟอยล์ ดักแด้ไหมอีรี่ทอดอบกรอบบรรจุอลูมินัมฟอยล์ และดักแด้ไหมอีรี่ผ่านเครื่องสเตอริไลส์บรรจุกระป๋องพร้อมบริโภค ซึ่งจะเก็บรักษาได้นานอย่างน้อย 1 ปี

 

                 

7.               

7. ในวันที่ 10 -11 มกราคม 2556 ฝึกอบรมเกษตรกรเครือข่ายผู้เลี้ยงไหมอีรี่ จังหวัดอุทัยธานี เรื่อง “เทคนิคการรีดปรับแต่งผืนผ้าให้สามารถแข่งขันในตลาดได้” โดยมีวิทยากร คือ คุณสุเมธ นวเศรษฐวิสูตร จากกลุ่มผ้าไหมไทยเทพารักษ์ เลขที่ 188/2 ซอยวัดบางนาในเขตบางนา กรุงเทพฯ 10260 และ ผศ. อุไรวรรณ นิลเพ็ชร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน วิทยากรได้แนะนำวิธีการรีดผ้าไหมอีรี่ ผ้าไหมหม่อน และผ้าฝ้าย ให้กับเกษตรกรเครือข่ายในจังหวัดอุทัยธานี โดยกล่าวว่าเทคนิคการรีดผ้าให้เรียบควรฉีดพ่นน้ำยาปรับเส้นใย หรือน้ำยาปรับผ้านุ่ม หรือแม้กระทั้งน้ำเปล่าให้ทั่วทั้งผืนผ้าท เมื่อฉีดน้ำยาทั่วแล้วให้ม้วนผ้าและใส่ถุงพลาสติกทิ้งไว้ 30 นาที เพื่อให้น้ำยาซึมเข้าเนื้อผ้าก่อน จากนั้นจึงนำมารีดทั้งสองด้าน รีดจนเนื้อผ้าแห้งสนิทดี โดยตรวจสอบได้จากการจับเนื้อผ้าดูว่าบริเวณใดที่ยังเย็นๆ อยู่ ให้รีดซ้ำจนกว่าจะแห้งดีทั้งผืน และที่สำคัญคือก่อนนำผ้ามารีดนั้นควรจะซักทำความสะอาดผ้าก่อนโดยใช้น้ำยาล้างจาน จะทำความสะอาดได้ดีกว่าการใช้ผงซักฟอก เนื่องจากน้ำยาล้างจานมีประสิทธิภาพการทำความสะอาดมากกว่าผงซักฟอก

มีการสาธิตวิธีการรีดผ้า โดยได้เตรียมวัสดุและอุปกรณ์ คือ 1. เตารีด 2. น้ำเปล่า (ใช้ผสมกับน้ำยาปรับเนื้อผ้า) 3. น้ำยาปรับเนื้อผ้า 4. กระบอกฉีดน้ำ 5. โต๊ะรองรีดพร้อมผ้ารอง และมีขั้นตอนการรีดผ้าไหมดังนี้: ขั้นตอนแรกทำการซักผ้าให้สะอาดด้วยน้ำยาล้างจาน ตากในที่ร่มจนแห้ง จากนั้นนำมาฉีดพ่นด้วยน้ำยาปรับเนื้อผ้า ผสมน้ำยาปรับเนื้อผ้ากับน้ำเปล่าในอัตรา 1:2 ใช้ขวดน้ำพลาสติกเป็นตัวเทียบอัตราส่วน หลังจากนั้นเทน้ำยาที่ผสมแล้วลงในกระบอกฉีด ฉีดลงบนผืนผ้าโดยทั่ว แล้วม้วนผ้านำไปใส่ในถุงพลาสติกวางทิ้งไว้ 30 นาที หลังจากนั้นจึงนำผ้าออกมารีดตามปกติ รีดทั้งสองด้านจนกว่าผ้าจะแห้งสนิททั้งผืน                                                                                                       

  หลังจากการสาธิตแล้ว เกษตรกรได้ลงมือทำด้วยตัวเองโดยให้แต่ละกลุ่มนำผ้าที่ซักทำความสะอาดมาแล้ว นำมารีดและกลับไปซักใหม่ เพื่อทดสอบดูว่าเนื้อผ้าจะหดอีกหรือไม่ โดยมีวิทยากรคอยให้คำแนะนำ มีผู้เข้าร่วมฝึกอบรม ในครั้งนี้จำนวน 14 คน ได้แก่

1. คุณคะนอง เพ็งอุ่น          เลขที่ 20 ม.14 ต.ทัพคล้าย อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี

2. คุณทองคล้าย เพ็งอุ่น      เลขที่ 149 ม.2 ต.ทัพคล้าย อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี

3. คุณถาวร เพ็งอุ่น             เลขที่ 90 ม.2 ต.ทัพคล้าย อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี

4. คุณบรรจบ ปัญโญ          เลขที่ 183 ม.14 ต.ทัพคล้าย อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี

5. คุณทองจันทร์ ศรีโพธิ์      เลขที่ 18 ม.4 ต.บ้านไร่ อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี

6. คุณยุพิน ปรากิม             เลขที่ 39 ม.14 ต.ทัพคล้าย อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี

7. คุณประเทือง ใจมั่น         เลขที่ 27 ม.7 ต.ห้วยแห้ง อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี

8. คุณกัญญา เพ็งอุ่น          เลขที่ 237 ม.6 ต.ทัพคล้าย อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี

9. คุณสุรีย์พร พันธุ์วงศ์       เลขที่ 216/2 ม.2 ต.องค์พระ อ.ด่านช้าง จ.สุพรรณบุรี

10. คุณสมบัติ ยอดสง่า      เลขที่ 55 ม.1 ต.บ้านไร่ อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี

11. คุณนิทัศน์ จันทร          เลขที่ 128 ม.8 ต.ทัพหลวง อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี

12. นางขวัญเรือน จำปีขาว เลขที่ 48 ม.2 ต.ทัพหลวง อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี

13. ผศ. อุไรวรรณ นิลเพ็ชร์   ศูนย์ความเป็นเลิศทางวิชาการด้านไหม

                                         มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน

14. น.ส. พรพนา เอี่ยมทิพย์   ศูนย์ความเป็นเลิศทางวิชาการด้านไหม

                                                              มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน

 

               8. วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2556  จัดฝึกอบรมเกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลังเครือข่ายใหม่ๆ และบุคคลทั่วไปที่สนใจเลี้ยงไหมอีรี่เป็นอาชีพทางเลือก ณ ภาควิชากีฏวิทยา คณะเกษตร กำแพงแสน และที่ศูนย์ความเป็นเลิศทางวิชาการด้านไหม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน โดยมีการบรรยายแนะนำไหมอีรี่ให้รู้จักในเบื้องต้น และบรรยายการเลี้ยงไหมอีรี่ที่ถูกวิธี พร้อมดูงานการเลี้ยงที่ห้องปฏิบัติการเลี้ยงไหมอีรี่ และชมห้องนิทรรศการผลิตภัณฑ์จากไหมใน “อาคารการเรียนรู้วิทยาการด้านไหม”

9. วันที่ 21 มีนาคม 2556 จัดฝึกอบรมให้ผู้สนใจที่ติดต่อเข้ามาที่ศูนย์ไหมฯ เนื่อจากได้รับทราบโปรแกรมการฝึกอบรมตามสื่อต่างๆ ซึ่งมีทั้งเกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลัง บุคคลที่มีธุรกิจอื่นๆ อยู่ แต่สนใจมาเรียนรู้ เนื่อจากมีพื้นที่ที่ปลูกมันสำปะหลัง รวมทั้งแม่บ้านทั่วไป โดยส่วนมากคาดว่าจะสามารถทำเป็นอาชีพเสริมได้ มีการบรรยายและดูงานการเลี้ยงไหมอีรี่ และชมห้องนิทรรศการผลิตภัณฑ์จากไหมใน “อาคารการเรียนรู้วิทยาการด้านไหม” ณ ศูนย์ความเป็นเลิศทางวิชาการด้านไหม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน

10. วันที่ 30 เมษายน 2556 จัดฝึกอบรมเกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลัง และผู้สนใจเลี้ยงไหมอีรี่เป็นอาชีพทางเลือก ณ ศูนย์ความเป็นเลิศทางวิชาการด้านไหม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน กำแพงแสน โดยมีการบรรยายแนะนำไหมอีรี่ให้รู้จักในเบื้องต้น และบรรยายการเลี้ยงไหมอีรี่ที่ถูกวิธี พร้อมดูงานการเลี้ยงที่ห้องปฏิบัติการเลี้ยงไหมอีรี่และชมห้องนิทรรศการผลิตภัณฑ์จากไหมใน “อาคารการเรียนรู้วิทยาการด้านไหม”  

11. ที่ 30 พฤษภาคม 2556 จัดฝึกอบรมแม่บ้านเกษตรกรที่มีภูมิลำเนาอยู่ที่อำเภอกำแพงและมีความสนใจอยากเลี้ยงไหมอีรี่ โดยวิทยาเขตกำแพงแสนอาจให้การสนับสนุนมาช่วยเลี้ยงไหมอีรี่ในมหาวิทยาลัย เพื่อการหารายได้เสริม ตามนโยบายโครงการช่วยเหลือแม่บ้านและเด็กด้อยโอกาศโดยรอบวิทยาเขต การฝึกอบรมประกอบด้วยการบรรยาย การสาธิตและดูงานการเลี้ยงไหมอีรี่ ณ ศูนย์ความเป็นเลิศทางวิชาการด้านไหม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน

12. ในวันที่ 13 มิถุนายน 2556  จัดฝึกอบรมเกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลัง และบุคคลที่สนใจเลี้ยงไหมอีรี่เป็นอาชีพทางเลือก ซึ่งได้ทำเรื่องเข้ามาเพื่อขอรับการฝึกอบรม และมีความพร้อมในการเตรียมปลูกพืชอาหาร คือใบมันสำปะหลัง โดยทำการถ่ายทอดองค์ความรู้เรื่องไหมอีรี่ การเลี้ยงและแนวทางการใช้ประโยชน์  มีการสาธิตและดูงานการเลี้ยงไหมอีรี่ และชมห้องนิทรรศการผลิตภัณฑ์จากไหมใน “อาคารการเรียนรู้วิทยาการด้านไหม” ณ ศูนย์ความเป็นเลิศทางวิชาการด้านไหม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน